Qyteti i Durresit

Durrësi
	Durrësi (Shqipëri)
Statistika
Koordinatat	41° 19' 27" V ; 19° 27' 21" L
Popullsia -dendësia	114.000 banorë  ? banorë/km²
Sipërfaqja	22,1 km²
Administrata
Shteti	Shqipëria
Rrethi	Durrës
Kodi Postar	2001-2010
Prefiksi telefonik	052
Faqe zyrtare	www.durres.gov.al
Politika
Kryetar i Bashkisë	Vangjush Dako (PS)
Komunikacioni
Targa e automjeteve	DR
Aeroporti	Mother Tereza IATA-Code:TIA 25 km nga qendra
PORTALI : DURRËSI
redaktoni kutinë

Durrësi është qytet bregdetar në Shqipërinë e mesme. Porti i Durrësit është kryesori në vend, gjithashtu një port i rëndësishëm detar i Mesdheut. Qyteti ka mbi 200,000 banorë dhe njëherit është qendra e prefekturës dhe qarkut të Durrësit.

Prejardhja e emrit

Dyrrahu,- Nipi i Epidamnit. E lindi Melisa, bija e Epidamnit, me hyun e detit. Në krahasim me gjyshin, Dyrrahu edhe lindjen e ka gjysëm të hyjnizuar. Këtu me rëndësi është e dhëna që jep Stefan Bizantini se më përpara me emrin Dyrrah është quajtur gadishulli ku u ndërtua fillimisht qyteti. Më pas, në një dorë të dytë ndërtimi, limani i poshtëm i qytetit u quajt Dyrrah. Me kalimin e kohës, mbas një bashkëjetese të emrave, emri Dyrrah u bë sundues (çka ka mundësi të jetë edhe refleks i një binomi të kultit të Epidamnit e të Dyrrahut njëkohësisht; më tej emri Dyrrah u bë përfundimtar. Theksojmë origjinën e kultit të Dyrrahut nga bota e mitologjisë detare, siç ka ndodhur me shumë legjenda të tjera ilire. ^[1] Epidamni,- Hero-kulti i taulantëve, të cilët e mbajnë si themelues të qytetit, në të vërtetë përpara ardhjes së kolonistëve dorë të vitit 627 para erës sonë. Legjenda e jep si mbret të "barbarëve" (kupto: "taulantëve"), që u kultëzua si krijues jo vetëm i qytetit, por edhe i gjenealogjisë legjendare të dinastisë mbretërore ilire me qendërqytetin dhe me arealin e tij të gjerë.
Në këtë rast kemi një hero vendas, jo një hyjni në kuptimin e vërtetë të fjalës. Krijimi i kultit të tij është në natyrën e krijimit të miteve të heronjve, të hyjnizimit të kultit të të parëve. I njëjti proces ka ndodhur në krijimin e shumë legjendave ilire. Kështu, Stefan Bizantini shënon legjendën e emërtimit të liburnëve sipas një heroi me emrin Liburn, legjendën e emërtimit të Ambrakisë sipas Ambrakut, të birit të Thesprotit të Laokonit (në një variant të dytë nga Ambrakia, vajza e Egjeut), të mbiquajtjes së krahinës së molosëve Afeidantes nga mbreti Afeidas, i Hellopisë nga Hellopi, i biri i Jonit (një legjendë tjetër shënon se Hellopia quhej dhe krahina rreth Dodonës molose e banorët e saj quheshin helloi dhe selloi), të qytetit të Efyras nga emri Efryrit, të birit të Amarakut të Thesprotit, të qytetit Lynkos të Epidamnit është tipologjik për këto lloj legjendash. Ky kult dokumentohet i fortë edhe në kohën kur qyteti quhej me emrin Dyrrah, sepse është zbuluar një monument i një personi me pushtet në këtë qytet në shekullin II të erës sonë, që quhej Syr Epidamni, në emrin e të cilit Leon Hezej me të drejtë sheh një jehonë të kultit të stërgjyshit legjendar ilir, të themeluesit të parë. Prokopi i Gazës në "Panagjerikun" kushtuar perandorit të Bizantit Aleks Durrsakut, me origjinë nga ky qytet, thotë shprehimisht se këtu "lindi heroi vendas, që i dha emrin qytetit". Pra, në shekullin V e VI është i gjallë kulti i Epidamnit. Bile deri në shekullin XI Ana Komnena e përmend jehonën e këtij emri me atribute mitologjike.
Natyrisht Epidamni nuk hyn në "elitën" e panteonit ilir: më tepër se një hyjni të mirëfilltë, kemi një njeri të vdekshëm të hyjnizuar. Se ç'rol ka luajtur kulti i tij sot nuk jemi në gjendje të përgjigjemi me hollësi.

Historia

Artikullii kryesor Historia e Durrësit

Durrësi mund të krahasohet me qytetet më të medhenj të Mesdheut antik dhe Mesjetar. Qyteti Epidamn Dyrah u ndertua nga Ilirët Taulante, dallendyshasit ne shekuj XIII-XI p.K Banoret e pare te Dyrrahut, para ilireve te quajtur protoilir, pellazgë, ngriten ne rrethinat e ketij qyteti, vendbanimet e para parahistorike. Ne kushtet e nje klime mesdhetare, zona me e pershtateshme per banim ishte ajo e lumit Erzen (Ululeus) si dhe Ultesira Perendimore perreth saj. Ne bregdetin e Gjirit te Durresit u vendos qendra e pare apo limani me emrin Dyrrah. Sipas autoreve antik, ky qytet u themelua nga dy mbreter me origjine ilire te quajtur Dyrah dhe Epidamn. Ai kishte edhe punishte te punimit te qeramikes, te metaleve, te pelhurave te lekures, kantier per ndertimin e anijeve etj. Deshmi e zhvillimit te tregtise jane monedhat prej bronzi e argjendi qe jane prere ne dyrrah. Kurse per lulezimin urbanistik deshmon mozaiku i nje dyshemeje, i ashtequajturi bukuroshja e durresit. Ne shek 1-3 te e.s.ai perjetoi nje periudhe lulezimi, u be qender dhe porti kryesor i brigjeve te Adriatikut lindor.

Gjeografia

Durrësi është e vendosur në brigjet e detit Adriatik, rreth 30 kilometra (në vijë të drejtë) në perëndim të Tiranës. E historike vendi ishte wedged në mes të detit, një kohë të gjatë dhe një nivel kënetor zinxhirin e kodrave të vogla, mes aeroplanin e detit dhe në veri. Sot, qyteti përhapet jashtë në vendbanimet e ndërtimeve të paligjshme në këtë fushë nga lindja. Është mjaft e cekët në jug gjirin e Durrësit.

Politika ne Durrës

Durresi eshte nje qytet i cili i ndjen shume levizjet politike. mjafton te permentimzgjedhjet e vitit 2001 ku partia socialiste fitoi 6 nga 7 deputete. Gje e cila u permbys ne zgjedhjet e vitit 2005 ku demokratet fituan te gjithe deputetet ne Durres duke siguruar edhe pushtetin.

Transporti

Durrësi ndodhet rreth 35 km larg Tiranës kryeqytetit të Shqipërisë. Është qendra e sistemit hekurudhor shqiptar. Gjithashtu Durresi eshte edhe porti me i rendesishem ne vend dhe lidhet me Italine me ane te trageteve te lines Durres - Bari, Durres - Ancona, Durres - Trieste. Sllovenine me ane te tragetit te linjes Durres - Kooper. Gjithashtu Durresi eshte edhe pikenisja e korridorit 8, si dhe kryqezim i linjave me te rendesishme te automobilizmit, ku me e rendesishmja eshte linja Durres - Kukës - Morine e cila lidh Shqiperine me Kosovën duke shkurtuar distancen e udhetimit.